Durumsal Liderlik Nedir?
Durumsal liderlik, bir yöneticinin karar verirken sabit bir strateji ve tekniği kullanmaktan ziyade, çalışanlarının motivasyon ve yeteneklerini analiz edip, ihtiyaçlar doğrultusunda değişken metotlar kullanılan bir liderlik türüdür.
Başarılı bir liderin davranışları, durumdan duruma farklılık göstermelidir. Kendi liderlik durumuna ve çalışanların kapasitesine göre uygun yönetim tarzını seçmelidir. Sabit fikirlilikten kaçınması ve değişim için gerekli olan farklı liderlik becerilerini de bünyesine katmaya istekli olmalıdır.
Durumsal Liderlik Modeli
Liderler, “Durumsal Liderlik Modelini” kullanarak her durum ve konumdaki çalışanı çok daha iyi analiz edebilir ve yönetebilirler. Bu modelde, çalışanların organizasyon içerisindeki motivasyon ve yetkinlik seviyeleri göz önünde bulundurularak, ekip 4 gruba ayrılır. Her gruba ihtiyaçlarına göre farklı yöntemler uygulanır. Organizasyondaki 4 ayrı grubun, 4 ayrı evrede olduğu esas alınır. Bu modelde ulaşılmak istenen hedef ise, her çalışanı 4. aşamaya hızla taşımaktır. Böylelikle tüm çalışanlar aynı seviyeye gelecektir.
1. Aşama: Yönlendirici Liderlik
Durumsal Liderlik yaklaşımına göre işe yeni başlayan her çalışan 1. aşamadadır. Bu aşamada olanların motivasyonu yüksektir ama verimliliği düşüktür.
Bu aşamada liderin uygulaması gerekenler;
· Görev tanımını ve isteklerinizi ortaya koyarken net olun.
· Görevlerini ne zaman, ne şekilde ve nasıl yapacakları konusunda destek verin.
· Geçmiş tecrübelerden örnekler verin.
· Hedef odaklı hareket etmelerini sağlayın.
· İş önceliklerini belirleyin ve talimatlarınızı bu yönde verin.
· Performanslarını sık sık denetlemeye devam edin.
· Tıkandığı, zorlandığı her noktada müdahale edin.
2. Aşama: Koçluk Edici Liderlik
Bu aşamada çalışanda motivasyon düşüşe geçmiştir. Hem destekleyici ve hem de yönlendirici unsurlara ihtiyacı vardır.
Bu süreçte liderin uygulaması gerekenler;
· Yönlendirici davranışlarınıza devam edin.
· Gözlemlerinizi arttırın ve geribildirimlerde bulunun.
· Cesaretlendirin.
· Karar alma mekanizmasına dahil olun
· İletişim kurarken duygu ve düşüncelerine önem verin.
· Sorunlarını dinleyin ve problem çözme sürecinde yanlarında olun.
· Önerilerini alın.
· Pozitif geribildirimlerde bulunmaya özen gösterin.
· Önemli olduğunu hissettirin.
3. Aşama: Destekleyici Liderlik
Bu aşamada çalışanın motivasyonu yükselmiş veya düşüşe geçmiş olabilir. Verimlilik ise yüksek seviyeye gelmiştir.
Bu aşamada liderin yapması gerekenler;
· Güven duyduğunuzu çeşitli yöntemlerle belli edin.
· Yönlendirmelerden ve uyarılardan uzak durun.
· Özgüvenini yükseltecek pozitif konuşmalarda bulunun.
· Başarılarını sık sık takdir edin.
· Gerekli tüm destekleyici davranışlarınızı devam ettirin.
· İyi bir dinleyici olun.
· Sakin bir ses tonuyla konuşmaya önem gösterin.
4. Aşama: Delege Edici Liderlik
Bu aşamadaki çalışanın motivasyonu yüksektir. Her alanda gelişim sağlamış ve yönlendirici özelliği yükselmiştir.
Bu aşamada liderin yapması gerekenler;
· Çalışanınızın artık deneyim sahibi olduğunu kabul edin.
· Güvendiğinizi hissettirin.
· Yetki vermekten kaçınmayın.
· Son derece sakin olun.
· Performansını gözlemleyin ve hangi aşamada olduğunu analiz edin.
· Önemli bir durum meydana gelmedikçe müdahale etmeyin.
· Sadece gereken durumlarda delege edici( tamamlayıcı) olun.